ELLIPS VA UNING XARAKTERISTIKALARI”

Abstract

 Ushbu maqolada majburiy fan hisoblangan “Analitik geometriya” dan barcha o’quv yurtlari uchun bakalavr yo’nalishi bo’yicha “Matematika va informatika” bo’limida tahsil oladigan talabalar  uchun  “Ellips va uning xarakteristikalar” mavzusi batasil bayon etilgan. Shu bilan birga mazkur maqolada Tekislikda I tartibli tenglamalar faqat va faqat to‘g‘ri chiziqlarni ifodalashi,ammo tekislikda II tartibli tenglamalarga turli  chiziqlar mos keladi va ular II tartibli chiziqlar deyilishi haqida so’z borgan. Ulardan biri ellips bo‘lib hisoblanadi. Ellipsning grafigini qisilgan aylana kabi tasavvur etish mumkin. Ellipsning o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, uning ixtiyoriy nuqtasidan fokuslar deb ataluvchi ikkita nuqtalargacha bo‘lgan masofalar yig‘indisi o‘zgarmas sondir. Ellipslar amaliyotda ko‘p uchraydi va keng qo‘llaniladi. Masalan, planetalar Quyosh atrofida ellips bo‘yicha aylanadi.  Ellipsning xususiyatlari uning kanonik tenglamasi bo‘yicha o‘rganiladi. Bunda uning ekssеntrisitеt, direktrisa va fokal radiuslar kabi xarakteristikalaridan foydalaniladi. Shuni ta’kidlab o‘tish kerakki, bizga maktabdan tanish bo‘lgan aylana ellipsning xususiy bir holidir. Mazkur maqolada shular yoritib berilgan.