SURXONDARYO VILOYATI JARQO’RG’ON TUMANI TUPROQLARINING MELIORATIV HOLATI.
Keywords:
Kalit so’zlar: Surxondaryo viloyati, Jarqo’rg’on tumani, malumotlar, plan, loyiha, fazoviy ma’lumotlar, tuproq, Hisor tizmasi, tematik qatlam, ma’lumot, meliorativ holati, yer balansi.Abstract
Annotatsiya: Ushbu maqolada Surxondaryo viloyati hamda viloyat tuproqlarining meliorativ holati haqida bir qancha faktlar keltiriladi — O'zbekiston Respublikasi tarkibidagi viloyat. 1941 yilning 6 martida tashkil etilgan (1925 yilning 29 iyunidan Surxondaryo okrugi bo'lgan). 1960 yil 25 yanvardada Qashqadaryo viloyati bilan qo'shilgan. 1964 yil fevralda qaytadan tashkil qilindi. Respublikaning janubi-sharqida, Surxon-Sherobod vodiysida joylashgan. Janubdan Amudaryo bo'ylab Afg'oniston, shimol, shimoli-sharq va sharqdan Tojikiston, janubi-g'arbdan Turkmaniston, shimoli-g'arbdan Qashqadaryo viloyati bilan chegaradosh. Maydoni 20,1 ming km2. Markazi — Termiz sh. Surxondaryo viloyati relyefi tog' va tekisliklardan iborat, shimoldan janubga qiyalanib va kengayib boradi. Tog'lardan oqib tushadigan ko'pdan-ko'p daryo va soylar dara hosil qilgan. Surxondaryo va Sheroboddaryo oqib o'tadigan tekislik shimol, g'arb va sharqdan baland Hisor tizmasi (eng baland joyi 4643 m) va uning tarmoqlari (Boysuntog', Ko'hitangtog', Bobotog') bilan o'ralgan. Tog'lar, asosan, yuqori paleozoy va mezozoy davrlari jinslaridan, tekislik qismi esa to'rtlamchi davr yotqiziqlardan tarkib topgan. Tog'lar bilan tekislik orasida adir va tog' oldi zonasi joylashgan. Tog'lar shimol sovuq havo oqimlarini to'sib turishi natijasida subtropik o'simliklar o'stirish uchun qulay iqlim sharoiti vujudga kelgan.
