IZTIROB” VA “SAROB” ROMANLARIDA SHAXS FOJIASI

Abstract

Ba’zi tadqiqotchilar “Sarob” romanini g‘oya va shakl jihatdan Jek Londonning “Martin Iden” asariga qiyoslashadi. Darhaqiqat, bu ikki asar qisman o‘xshab ketadi. Ammo biz Rashod Nuri Guntekinning “Iztirob” romanidagi Murshid afandi obrazini va “Sarob” romanidagi Saidiy obrazini bir-biriga o‘xshash jihatlarini payqadik. Bu ikki obraz taqdiri, qiyinchiliklari va fojiasi ancha o‘xshash. Bunday yaqinlikning sababi sifatida ikkala ijodkor ham o‘z davrining, XX asrning, tipik vakilini yaratganligida deb hisoblaymiz.  Abdulla Qahhor “Sarob” romani 1930-1934-yillar oralig‘ida yozgan. “Bu insonning hayot haqida, uning murakkabliklari-yu ziddiyatlari haqida teran va dadil o‘ylay olishi menga “Sarob” romanidanoq tanish edi.”^[1] Romanda barcha davrlar uchun xos bo‘lgan mavzu ko‘tarilgan. Yozuvchi, asosan, XX asr o‘zbek xalqining turmush tarzini ifodalaydi. Asar qahramoni Rahimjon Saidiy oddiy temirchi oilasidan. Shu tomonlama Abdulla Qahhor o‘ziga taalluqli qaysidir qirralarni Saidiyga ko‘chirgan deya olamiz.

[1] Abdulla Qahhor zamondoshlari xotirasida. To‘plab, nashrga tayyorlovchilar: Kibriyo Qahhorova, Otayor Nahanov. – T.: G‘afur G‘ulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 1987, 47-b.