HUDUDLARDA SOLIQ SALOHIYATINI SAMARALI BOSHQARISH
Keywords:
Kalit soʻzlar: soliq salohiyati, byudjet, byudjet daromadlari, soliq, soliqli daromadlar, soliq potensiali, reprezentativ soliq tizimi, soliqqa tortish, soliq yuki, soliq sig‘imi, mahalliy byudjet, soliq ma’murchiligi, subvensiya, dotatsiya, hududlar iqtisodiy salohiyati, byudjet ssudalari, mahalliy soliqlar, fiskal omil.Abstract
Annotatsiya: Mazkur maqola soliq munosabatlarini tartibga solishda soliq alohiyatining ahamiyatini tadqiq qilish va uning byudjet daromadlarini oshirishdagi rolini asoslashdan iborat. Maqolada byudjet daromadlariga soliq potensialini iqtisodiy chegaralash tahlili va bu bo‘yicha xulosa va takliflar berilgan. Soliq alohiyatini baholash byudjet tizimida soliq tushumlarini o‘sishini ta’minlaydi. Shuningdek, ushbu tadqiqotda soliqlar va soliqqa tortish nazariyasi va uslubiyati, byudjetlararo munosabatlarni rivojlantirish va takomillashtirish istiqbollari hamda soliq raqobati jarayoni, bundan tashqari, hududning soliq salohiyatini baholash muammolari ochib berilgan. Bundan tashqari mahalliy byudjetlar daromad bazasini hisoblashda soliq potensialidan O‘zbekiston sharoitida foydalanish borasida mustaqil izlanishlarimiz natijalari bayon etilgan.
References
O’zbekiston Respublikasining Soliq kodeksi. –T.: “Adolat”, 2020
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasining soliq siyosatini takomillashtirish konsepsiyasi to‘g‘risidagi” 2018-yil 29-iyundagi PF-5468-son farmoni
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Raqamli O‘zbekiston-2030” strategiyasini tasdiqlash va uni savaraliamalga oshirish tadbirlari to‘g‘risida”gi 2020 yil 6 oktyabrdagi PF-6079 sonli Farmoni
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021 yil 30 dekabrdagi “O‘zbekiston Respublikasining “2022 yil uchun O‘zbekiston Respublikasining Davlat byudjeti to‘g‘risida”gi Qonuni ijrosini ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-73-son qarori
O‘zbekiston respublikasi vazirlar mahkamasining "Soliq ma’muriyatchiligida zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini keng joriy etishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida"gi 359-sonli qarori
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish va yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-1730-sonli qarori, 2012 yil 21 mart
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 2-fevraldagi “Sun’iy intellekt texnologiyalarini jadal joriy etish uchun shart-sharoitlar yaratish chora-tadbirlari to‘g‘risi”dagi PQ-4996-sonli qarori
O‘zbekiston Respublikasining “Soliq va byudjet siyosatining 2018 yilga mo‘ljallangan asosiy yo‘nalishlari qabul qilinganligi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g’risida”gi O‘RQ-454-sonli qonuni, 2017 yil 18 dekabr
O‘zbekiston Respublikasining qonuni “Soliq ma’muriyatchiligi takomillashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g’risida”gi O‘RQ-455-sonli qonuni, 2017 yil 18 dekabr
Mattos, E. Flypaper effect revisited: evidence for tax collection efficiency in Brazilian municipalities/ E. Mattos, F. Rocha, P. Arvate //Estudos Econômicos (São Paulo). – 2011. – Т. 41. – №. 2. – P. 239-267
Жеребцов, А.Б. Управление формированием и развитием налогового потенциала региона: автореф. дис. ... канд. экон. наук: 08.00.05 (15.); 08.00.10 / Жеребцов Андрей Борисович. - Москва, 2007. - 28 с.
Xudoyqulov S. K., Hududlarning soliq salohiyatini baholash metodologiyasini takomillashtirish // «Soliq ma’murchiligini takomillashtirish orqali soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarning yig‘iluvchanligini oshirish» mavzusidagi Respublika ilmiy-amaliy konferensiya, Toshkent – 2018
Nicoletta Ferugilo (2007). Overview of Fiscal decentralization. UNDP.; Wallis J., Oates W. Decentralization in the Public Sector: An Empirical Study of State and Local Government // Fiscal Federalism: Quantitative Studies / Ed. by H. Rosen. Chicago: University of Chicago Press,1988. – P. 13-15. Brennan, G. The Power to Tax: Analytical
Yuldasheva Umida, Hududlarning soliq salohiyatini aniqlash va tahlil qilish uslubiyotini takomillashtirish // Iqtisodiyot. 2021. №4. 68 б. (08.00.00. №25)
Масгрейв, Р.А. Государственные финансы: теория и практика / Р.А. Масгрейв, П.Б. Масгрейв // Пер. с англ. – М.: Бизнес Атлас, 2009. – 716 с.
Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. No 1, yanvar-fevral, 2018 yil.
Слепнева Л.Р. Факторы, определяющие величину налогового потенциала Республи ки Бурятия // Вестник Экономист ЗабГУ. – 2013. – №6. – С. 122-136.
Рогатенюк Э.В. Оценка параметров налоговой политики Республики Крым // Уче- ные записки КФУ им. В.И. Вернадского. Серия Экономика и управление. – 2017. – Том 3 (69). – №1. – С. 70-84.
Mirzaev F.I. O‘zbekistonda soliq yig‘iluvchanligi darajasini oshirish yo‘llari // i.f.n. ilmiy darajasi olish uchun yozilgan dissertatsiya avtoreferati. – T.: BMA, 2012. – B.5.
Pardaev U.U. Davlat byudjeti soliqli daromadlarini rejalashtirishda soliq potensialidan foydalanish // Moliya, 2013 yil 5-son. – Toshkent: 2013. – B.65-70.
Brehm, S. Fiscal Incentives, public spending, and productivity – countylevel evidence from a Chinese province/ S. Brehm // World Development.– Vol. 46.– 2013.-P. 92–103.
Yuldasheva U.A. Tax reform of 2019 in Uzbekistan// International journal of integrated education. 2020. Vol.3. №10. JIF-7.242(08.00.00.№2)
Юлдашева У.А. Зарубежный опыт государственного регулирования предприятий малого бизнеса// Бизнес-эксперт. Иқтисодиёт, 2020. №1(145). 181 б.(08.00.00. №3)
Илларионова Е.А. (2015) Экономический потенциал региона: содержание, оценка, предпосылки сбалансированного развития
Xayriddinov A.B. Mahalliy byudjetlar daromad bazalarining barqarorligini ta’minlash yo‘llari. I.f.n. ilmiy darajasini olish uchun tayyorlangan diss. avtoreferati. –T.: 2011. –b. 13.
Islamkulov A.K. Mahalliy byudjetlar daromadlari barqarorligini ta’minlash masalalari // “Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 4, iyul-avgust, 2016 yil.
Zaynutdinova U.D. Hududlar mahalliy byudjet daromadlarini oshirish masalalari // O‘zbekiston iqtisodiyoti raqobatbardoshligini oshirishga bankmoliya tizimining samarali ta’sirini kuchaytirish. Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya tezislari to‘plami. T.: Moliya, 2017. -b. 90.
Vahobov A., Jo’raev A. Soliqlar va soliqqa tortish. Darslik. –T: “Sharq”, 2009.
Alimardonov M., To’xsanov Q. Soliq nazariyasi. –T.: “O’zbekiston Yozuvchilaru yushmasi Adabiyot jamg`armasi nashriyoti”, 2005. -175 b.
Yahyoev Q.A. Soliqqa tortish nazariyasi va amaliyoti. Darslik. –T.: “Fan va texnologiyalar markazi”, 2003. -247 b.
Sanaqulova B. Kichik tadbirkorlik sub’ektlarini soliqqa tortish mexanizmini takomillashtirish orqali iqtisodiy o’sishni ta’minlash. Monografiya. –T.: “IQTISOD-MOLIYA”, 2014. -252 b.
Mahmudov N., Adizov S. Soliqlarning makroiqtisodiy ko’rsatkichlarga ta’sirini baholash: nazariya, amaliyot va modellashtirish. Monografiya. –T.: “Fan”, 2014. -106 b.
Almardonov M. Yuridik shaxslarni soliqqa tortish. –T.: “Cho’lpon nomidagi NMIU”, 2013. -296 b.
Sobirov H. O’zbekiston davlat moliyasi tarixi. – T.: “Ta’lim manbai”, 2002
Malikov T.S. Soliqlar va soliqqa tortishning dolzarb masalalari. -T.: Adliya. 2002
Shamsutdinov F., Shamsutdinova Sh. Chet mamlakatlar soliq tizimi. Darslik.–T.: “Fan va texnologiya”, 2011. –508 b.
Миляков Н.В. Налоги и налогообложение. Учебник. –М.: «ИНФРА-М”, 2008. -520 с.
Malikov T., Xaydarov N. Budjet (tizimi, tuzilmasi, jarayoni).
http://www.lex.uz – O’zbekiston Respublikasi qonunlari bazasi sayti
http://www.mf.uz – O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi sayti
http://www.soliq.uz – O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo’mitasi sayti
http://www.stat.uz – O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi sayti
