Ta'lim innovatsiyasi va integratsiyasi

TIKUV BUYUMLARINI ISHLAB CHIQARISHDA KIYIMGA BERILADIGAN QOSHIMCHALARNI ANIQLASH

Rayimberdiyeva Dilrabo Habibillayevna

Alijanov Ahadjon Akramjon o`g`li

Abdujalilova Mavluda Qo’shaqboy qizi

---

Abstract

Kiyim - inson tanasidagi qobiqlar yig’indisi bo’lib, uni atrof-muxitning salbiy
ta’sirlaridan saqlab turgan: sovuqdan va jazirama issiqdan, qor, yomg`ir va
shamollardan, xashoratlarning chaqishidan, yovvoyi xayvonlarning tirnoqlari va
tishlaridan, nayza va qilichlarning zarbidan, o`q va zaharli moddalardan himoya qiladi.
Kiyim tushunchasi bevosita badanga kiyiladigan kiyimlarni, poyafzalni, bosh
kiyimlarni, qo’shimchalar (qo’lqoplar, sharflar, kamarlar, sumkalar va xokazo)ni o’z
ichiga oladi. Kiyimning asosiy vazifasi ximoyaviy (jismoniy va ruxiy) va o’tilitar-
amaliy vazifalardir, chunki kiyim insonning biron bir faoliyati bilan bog’liq bo’lib, uni
tevarak-atrofdagi olamga moslashishi uchun muxim axamiyatga ega. Kiyim
tarkibidagi istalgan buyum bir yoki bir necha vazifani bajaruvchi sifatida ishlatiladi.
Shu bilan birga kiyim estetik vazifani xam bajaradi: insonni bezaydi, kiyimda go’zallik
va foydalilik tushunchalari o’zaro chambarchas bog’liqdir. Xar qanday boshqa buyum
kabi kiyim xam iste’mol buyumidir. Kiyim kiyish - bu ana shu mahsulotni iste’mol
qilish demakdir. Kiyim muayyan odam uchun yakka tartibda buyurtma asosida tikilgan
bo’lishi yoki yuz minglab nusxada sanoat ishlab chiqarishida tayyorlangan mahsulot
bo’lishi xam mumkin. Xar qaysi holda xam u insonning ma’lum bir extiyojlarini
qondirish uchun xizmat qiladi. Bundan tashqari kiyimlarning gigienik jihatdan tashqi
muhitning ifloslanishidan, meteorologik omillardan va teri shikastlanishidan (ijtimoiy
ahamiyatga ega, odam tanasini ma`naviy tomondan tanani yashirish) himoya qilishdir.
Kiyim-kechak nafaqat his-tuyg'ular aks ettirib, tanani go`zal qilib ko`rsatibgina
qolmay, inson sog`ligiga ijobiy ta`sir ko`rsatadi. Liboslar organizm uchun qulay
mikroiqlimni yaratishi kerak. Kishi ob-havo sharoitlariga mos kiyinishi kerak, u tanani
ortiqcha qizib ketishiga yo`l qo`ymaslik yoki ortiqcha ishlov berilgan liboslar ham ham
inson tanasini turli kasalliklarga chalinishiga sabab bo`ladi. Buning uchun mato
gigiyena talablariga javob berishi lozim.

---

References

Foydalanilgan adabiyotlar.

Kamilova X.X.,Xamrayeva N.K. «Tikuv buyumlarini konstruksiyalash» Darslik –

T.: «Cho`lpon», 2011 y

Afanasyeva "Sovuqdan himoya qilish uchun kiyimlarni loyihalashtirishning

gigienik tamoyillari" (Moskva: Yengil sanoat, 1977).

Ҳасанбаева Г.К., Чурсина В.А. “Костюм тарихи” -Т.: Ўзбекистон, 2002.

Hasanbaeva G. To’qimachilik dizayni tarixi- T.: Iqtisodiyot- Moliya, 2006