Ta'lim innovatsiyasi va integratsiyasi

AYRIM O`SIMLIKLARNING KIMYOVIY TARKIBI VA TIBBIYOTDA QO`LLANILISHI

Haydarova Mahxura Mo‘sinovna

To‘xtaboyeva Sayora Abdulboqiyevna

Ergasheva Mahfuza Soliyevna

Keywords: Kalit so`zlar: dorivor o`simliklar, kimyoviy tarkib, tibbiyotda qo`llanilishi, kurtagi, ildizi, ildizpoyasi, tuganagi, piyozi, poʻstlogʻi, bargi, guli, gʻunchasi, mevasi (urʻugi), danagi, sharbati, qiyomi, damlamasi, efir moy, hidi.

---

Abstract

Annotatsiya: Dorivor oʻsimliklar — inson va hayvonlarni davolash,
kasalliklarning oldini olish uchun, shuningdek, oziq-ovqat, atir-upa va kosmetika
sanoatida ishlatiladigan oʻsimliklar — giyohlar. Yer yuzida dorivor oʻsimliklarning
10—12 ming turi borligi aniqlangan. 1000 dan ortiq oʻsimlik turining kimyoviy,
farmakologik va xossalari tekshirilgan. Oʻzbekistonda dorivor oʻsimliklarning 700 dan
ortiq turi mavjud. Shulardan tabiiy sharoitda oʻsadigan va madaniylashtirilgan 120 ga
yaqin oʻsimlik turlaridan ilmiy va xalq tabobatida foydalaniladi. Hozirgi davrda
tibbiyotda qoʻllaniladigan dori-darmonlarning qaryib 40—47% oʻsimlik xom
ashyolaridan olinadi. Oʻsimliklar murakkab tuzilishiga ega boʻlgan jonli tabiiy
kimyoviy laboratoriya boʻlib, oddiy noorganik moddalardan murakkab organik
moddalar yoki birikmalarni yaratish qobiliyatiga ega. Dorivor oʻsimliklarning
quritilgan oʻti, kurtagi, ildizi, ildizpoyasi, tuganagi, piyozi, poʻstlogʻi, bargi, guli,
gʻunchasi, mevasi (urʻugi), danagi, sharbati, qiyomi, damlamalari, efir moyi, hidi va
boshqalardan dori-darmon tarzida foydalaniladi.

---

References

Foydalanilgan adabiyotlar

Komilov, R., Haydarov, M., & Usmonov, A. (2022). ҒЎЗА НАВЛАРИНИНГ

КЎЧАТ ҚАЛИНЛИГИГА БОҒЛИҚ ҲОЛДА ЧИЛПИШ ЎТКАЗИШ

МУДДАТЛАРИНИ ЧИГИТ МОЙДОРЛИГИГА ТАЪСИРИ. Science and

innovation, 1(D6), 371-375.

Mashrabovich, H. M., & Baratjon o’g’li, S. F. (2022). MELISSA OFFICINALIS L

O’SIMLIGINING DORIVORLIK XUSUSIYATLARI VA YETISHTIRISH

USULI. MODELS AND METHODS FOR INCREASING THE EFFICIENCY OF

INNOVATIVE RESEARCH, 2(18), 18-20.

Isagaliev, M., Abakumov, E., Turdaliev, A., Obidov, M., Khaydarov, M.,

Abdukhakimova, K., ... & Musaev, I. (2022). Capparis spinosa L. Cenopopulation

and Biogeochemistry in South Uzbekistan. Plants, 11(13), 1628.

Haydarov, M., Yusupova, Z., Sayramov, F., & Rahmonova, O. (2022). Lamiaceae

oila vakillarining biz bilgan va bilmagan dorivorlik xususiyatlari. Science and

innovation, 1(D7), 89-94.

Хайдаров, М. М. (2022, November). ЛАБГУЛДОШЛАР ОИЛА

ВАКИЛЛАРИНИНГ ЭФИР МОЙИГА БОЙ БЎЛГАН БАЗИ ТУРЛАРИНИНГ

МОРФОЛОГИЯСИ. In INTERNATIONAL SCIENTIFIC RESEARCH

CONFERENCE (Vol. 1, No. 8, pp. 16-20).

Haydarov, M., Sayramov, B., Rahmonova, O., & Eshnorova, J. (2022).

TARKIBIDA MONOSIKLIK MONOTERPENLAR BO ‘LGAN EFIR MOYLAR

VA DORIVOR O ‘SIMLIKLAR. Science and innovation, 1(A7), 337-343.

Turdaliyev, A., Haydarov, M., Siddiqova, G., & Sodiqova, M. (2022). DORIVOR

VALERIANA O ‘SIMLIGINI YETISHTIRISH

AGROTEXNNOLOGIYASI. Science and innovation, 1(D8), 26-30.

Turdaliyev, A., Haydarov, M., Ne’Matova, D., & Aliyeva, M. (2022).

VALERIANA OFFICINALIS LO ‘SIMLIGINING DORIVORLIK

XUSUSIYATLARI. Science and innovation, 1(D7), 468-472.

Xaydarov, M., & Sayramov, F. (2022). ЛАБГУЛДОШЛАР ОИЛА

ВАКИЛЛАРИНИНГ ТИББИЁТДА ҚЎЛАНИЛИШИ ВА КИМЁВИЙ

ТАРКИБИ. Science and innovation, 1(D8), 262-270.

Haydarov, M., & Usmonov, A. (2022). DORIVOR VALERIANA OFFICINALIS

L. O ‘SIMLIGINING BOTANIK TAVSIFI VA TARQALISH

AREALLARI. Science and innovation, 1(D8), 303-308.

Хайдаров, М. М. (2022). МОРФОЛОГИЯ НЕКОТОРЫХ ВИДОВ

СЕМЕЙСТВА LAMIACEAE, БОГАТЫХ ЭФИРНЫМ

МАСЛОМ. O'ZBEKISTONDA FANLARARO INNOVATSIYALAR VA ILMIY

TADQIQOTLAR JURNALI, 1(12), 834-838.

Haydarov, M., Mamanazarov, B., Xamroqulov, D., & Nasriddinova, D. (2022).

BIOMORPHOLOGY OF VALERIANA OFFICINALIS L. Science and

Innovation, 1(8), 393-399.

Mashrabovich, H. M., & Ogli, O. K. A. I. (2023). MAHALLIY

TOPINAMBURNING (Helianthus tuberosus) DORIVORLIK

XUSUSIYATLARI. Science and innovation, 2(Special Issue 6), 159-162.

Комилов, Р. М., Рахимов, М. А., & Хайдаров, М. М. (2023). АНДИЖОН

ВИЛОЯТИНИНГ ОС ТУСЛИ БЎЗ ТУПРОҚЛАРИ ШАРОИТИДА

АНДИЖОН-35 ВА ЎЗПИТИ-201 ҒЎЗА НАВЛАРИНИ КЎЧАТ

ҚАЛИНЛИГИГА БОҒЛИҚ ҲОЛДА ЧИЛПИШ ЎТКАЗИШНИНГ ПАХТА

ҲОСИЛИГА ВА ЧИГИТ МОЙДОРЛИГИГА ТАЪСИРИ. DENMARK"

THEORETICAL AND PRACTICAL FOUNDATIONS OF SCIENTIFIC

PROGRESS IN MODERN SOCIETY", 14(1).

Комилов, Р., Рахимов, М., & Хайдаров, М. (2023). АНДИЖОН

ВИЛОЯТИНИНГ ОС ТУСЛИ БЎЗ ТУПРОҚЛАРИ ШАРОИТИДА

АНДИЖОН-35 ВА ЎЗПИТИ-201 ҒЎЗА НАВЛАРИ БЎЙИЧА КЎЧАТ

ҚАЛИНЛИГИГА БОҒЛИҚ ҲОЛДА ЧИЛПИШНИНГ ПАХТА ҲОСИЛИГА

ТАЪСИРИ. Talqin va tadqiqotlar, 1(17).

Xaydarov, M., & Sayramov, F. (2022). MEDICINAL USE AND CHEMICAL

COMPOSITION OF MEMBERS OF THE LABGULODASH FAMILY. Science

and Innovation, 1(8), 262-270.

Turdaliyev, A., Haydarov, M., Ne’Matova, D., & Aliyeva, M. (2022).

VALERIANA OFFICINALIS LO ‘SIMLIGINING DORIVORLIK

XUSUSIYATLARI. Science and innovation, 1(D7), 468-472.

Davronov, Q., Haydarov, M., Haydarova, M., & Saminov, A. (2023). OCHIQ VA

HIMOYALANGAN MAYDONLARDA SABZAVOT YETISHTIRISHNING

ILG ‘OR TEXNOLOGIYASI. Лучшие интеллектуальные исследования, 8(1),

-26.

Давронов, Қ., Ҳайдаров, М., & Саминов, А. (2023). КУЗГИ БУҒДОЙ

ПАРВАРИШИДА СУЮҚ АЗОТЛИ ЎҒИТЛАР БИЛАН ЎСИМЛИКНИ

БАРГИДАН ОЗИҚЛАНТИРИШНИНГ ДОН СИФАТИГА

ТАЪСИРИ. Лучшие интеллектуальные исследования, 8(1), 11-18.

Давронов, Қ., Ҳайдаров, М., & Саминов, А. (2023). СУЮҚ АЗОТ-

КАЛЬЦИЙЛИ ЎҒИТИНИ ҒЎЗАНИ БАРГИДАН ОЗИҚЛАНТИРИШДА

ҚЎЛЛАШНИ САМАРАСИ. Лучшие интеллектуальные исследования, 8(1),

-10.