Ta'lim innovatsiyasi va integratsiyasi

MEHNAT SOHASIDA KAMSITISHNI TA’QIQLASH: MUAMMOLAR VA YECHIMLAR

Ravshanbekova Dildora Xayrullo qizi

Keywords: Kalit so‘zlar: diskriminatsiya, gender tengligi, mehnat munosabatlari, tenglik prinsipi, Xalqaro Mehnat Tashkiloti, mehnat nizolari, eydjizm.

---

Abstract

Hozirgi globallashuv jarayonida davlat va jamiyat institutlarida tobora mehnat
munosabatlariga chuqur kirib bormoqda. Erkin kasb tanlash va moneliksiz kasbiy
faoliyat yuritish kafolatlari davlat tomonidan konstitutsiyaviy asoslar bilan har bir
shaxsga taqdim etilgan. Bundan tashqari huquq rivoji eng yuqori cho‘qqiga ko‘tarilgan
bir vaqtda, mehnat munosabatlarining ham tobora mukammallashib, ziddiyatli tus
olayotgani, ushbu sohada xodim va ish beruvchilarning huquqlarini ro‘yobga
chiqarishning yangi usullarini yaratishni taqozo etadi. Ayniqsa, konstitutsion normalar
bilan ta’kidlangan har bir shaxs tili, dini, e’tiqodi, mansabi, kelib chiqishi, ijtimoiy
mavqei, irqi, terisining rangidan qati nazar, teng huquqli ekanligi mehnat sohasida
kamsitishni taqiqlashning konseptual asosi ekanligi ko‘rsatadi. Xodimlarning irqiga,
mansabiga, diniga va boshqa asoslarga ko‘ra turli xil imtiyozlar berish yoxud qonun
bilan kafolatgan imtiyozlardan mahrum etish kabi holatlar ayrim ish beruvchilarning
xodimlarga oid siyosatida kuzatilayotgani sir emas. Bundan tashqari, ishga qabul qilish
jarayonlarining shaffof va xolis tarzda o‘tishi, xodimlar o‘rtasidagi kasbiy
munosabatlarning mustahkamlanishi, ishning sifati va unumdorligi bevosita
kamsitishni taqiqlash bilan bog‘liqdir. Ushbu maqolada mehnat sohasida kamsitishni
ta’qiqlashning konseptual asoslari, kamsitish tushunchasi va ilmiy-nazariy qarashlar,
xalqaro normalarda kamsitishga oid standardlar, kamsitish deb hisoblanmaydigan
holatlarning tahlili yoritiladi. Shu bilan birga ushbu maqolada milliy mehnat
qonunchiligida nazarda tutilgan kamsitishga oid normalardagi bo‘shliqlar,
kamchiliklar va ularni takomillashtirish va muammolarni bartaraf etishga oid bir qator
taklif va tashabbuslar ilgari surilgan.

---

References

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yhati:

Figart, Deborah (1997). "Gender as More than a Dummy Variable: Feminist

Approaches to Discrimination." 55 (1): 1–32.

Discrimination: What it is, and how to cope". American Psychological

Association. October 31, 2019.

Mualliflar-jamoasi.-Mehnat-huquqi.-Darslik.-–T.-TDYU-nashriyoti-2018.-–

- 505-bet.

O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksi. 4-modda. Mehnat huquqlarining

tengligi, mehnat va mashg‘ulotlar sohasida kamsitishni taqiqlash prinsipi.

Vocational Rehabilitation and Employment (Disabled Persons) Convention

(No. 159) and Recommendation (No. 168); United Nations Convention on

the Rights of Persons with Disabilities.

O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksi. 425-modda. Nogironligi

bo‘lgan shaxslarning mehnat huquqlari.