Ta'lim innovatsiyasi va integratsiyasi

UMUMTA’LIM MAKTAB O‘QUVCHILARIDA OG‘ZAKI NUTQ KOMPETENSIYASINI RIVOJLANTIRISH TEXNOLOGIYALARI

Shukurov Yorkin Alidjanovich

Koldasheva Dinora Maxkamboevna

---

Abstract

Annotatsiya. Ona tili darslarida talabalarga og'zaki nutqni o'rgatish muammosi
ko'rib chiqildi, bu chet tili o'quv kursidagi darslarning mazmuni va shakliga til
testlarining "teskari yurish effekti" ta'siri ostida yuzaga kelgan. Sinfda til testlarining
ta'siri ostida har xil turdagi blankalarni to'ldirish shaklida til topshiriqlarini bajarish
amaliyoti keng tarqalgan bo'lib, o'quvchilarning kommunikativ faoliyati asta-sekin o'z
ahamiyatini yo'qotdi. Natijada o‘quvchilarning darslarda nutq so‘zlash vaqti sezilarli
darajada qisqardi, natijada og‘zaki nutq ko‘nikmalari darajasi pasaydi, o‘qituvchilar til
o‘rgatish ishlariga ko‘proq e’tibor va vaqt ajrata boshladilar, nutq kompetensiyasini
test bilan almashtira boshladilar. Maktab o'quvchilarini til imtihoniga tayyorlash
texnologiyalari og'zaki nutqni o'rgatishning muhim usullaridan ustun keldi.
Metodistlar ham, amaliyotchi o‘qituvchilar ham darslarda og‘zaki nutqqa
yo‘naltirilgan o‘quv-tarbiyaviy ish turlaridan tobora kam foydalana boshladilar.
Og'zaki intellektual testlarni Yagona davlat imtihonlari dasturiga qaytarish
talabalarning nutq kompetensiyasini rivojlantirishning ahamiyatini yana bir bor
oshirdi. Til imtihoni maktab o'quvchilari uchun chet tilida gapirishni o'rganishga turtki
bo'ldi. Maqolada pedagogika fani va amaliyotining zamonaviy yutuqlaridan
foydalangan holda talabalarda og'zaki nutq ko'nikmalarini samarali shakllantirish
metodologiyasi tahlil qilinadi. Uslubiy texnika va tashkiliy-pedagogik texnologiyalar
o‘rtasidagi farqlar o‘rganiladi; og'zaki nutqni o'rgatishning asosiy usuli - "nutq
vaziyati" tushunchasiga yangi ko'rinish berilgan; “kognitiv dissonans”, “axborot
tengsizligi” va “mantiqiy boshi berk ko‘cha” kabi tashkiliy-pedagogik texnologiyalar
ishlab chiqilmoqda.

---

References

Foydalanilgan adabiyotlar

Asosiy umumiy ta'limning davlat ta'lim standarti. O‘zbekiston respublikasi Ta'lim

va fan vazirligining 2017 yil 11- dekabrdagi 897-son buyrug'i bilan tasdiqlangan. 2. Milrud R.P. Umumta’lim maktabida chet tili vositasida rivojlantiruvchi o’qitish:

avtoreferat. pedda doktorlik dissertatsiyasi. Sci. M., 1992 yil.

Milrud R.P. Nutq vaziyatining metodik o'qitish usuli sifatida samaradorligini

oshirish // Maktabda chet tillari. 1983. No 2. 27-32-betlar.

Milrud R.P. Chet tili darsida muammoni muhokama qilishni tashkil etish //

Maktabda chet tillari. 1986. No 4. 29–33-betlar.

Milrud R.P. Sinfda rolli o'yinni tashkil etish // Maktabda chet tillari. 1987. No 3.

-34-betlar.

Milrud R.P. Chet tili darsi uchun indikativ vazifalar // Maktabda chet tillari. 1988.

No 6. 12–18-betlar.

Milrud R.P. Maktab o'quvchilarini chet tili darslarida og'zaki muloqotga o'rgatish //

Maktabda chet tillari. 1991. No 6. 3-7-betlar.

Milrud R.P. Chet tilida og'zaki va aqliy faoliyatni rag'batlantirishning asosiy

usullari // Maktabda chet tillari. 1996. No 6. 6-bet.

Milrud R.P. Nutq holati o'qitishning uslubiy usuli sifatida // Maktabda chet tillari.

No 1. B. 38–40.

Milrud R.P., Karamnov A.S. Chet tili o'qituvchisining malakasi // Maktabda chet

tillari. 2012. No 1. 11–17-betlar.

Kuper J. Kognitiv dissonans. Klassik nazariyaning ellik yili. L.: SAGE Publications

Ltd., 2007. 203 b.

Baranova K.M., Dooley V., Kopylova V.V., Milrud R.P., Evans V. Ingliz tili. 11-

sinf. Ser. Yulduzli ingliz. M.: Ekspress nashriyot - "Ma'rifat", 2011.

Ben-Haim Y. Info-Gap qaror nazariyasi: jiddiy nazorat ostida qaror. Amsterdam:

Akademik matbuot - Eslevier, 2006. 370 p.

Milrud R.P., Maksimova I.R. O'qitish madaniyati va til o'qitish madaniyati //

Maktabda chet tillari. 2012. No 5. 13–19-betlar.

Barford D. Tafakkur kemasi. Psixoanaliz va o'rganish bo'yicha insholar. L.: H.

Karnac (Books) Ltd., 2002. 250 b.)