Ta'lim innovatsiyasi va integratsiyasi

O‘ZBEK VA ARAB TILLARIDA SIFAT DARAJALARINING MA’NOLARI QIYOSIY TAHLILI

Pirnazarov Abduhakim Toksanovich

Shamusarov Sharustam Giyasovich

---

Abstract

O‘zbek tilida sifat darajalari to‘rtta bo‘lsa, arab tilida esa sifatning uch darajasi
mavjud ekan. Bular- ijobiy (oddiy), chog‘ishtirma va orttirma. Ozaytirma daraja
alohida ko‘rsatilmagan. Yuqorida keltirilgan sifatlarning barchasi oddiy daraja
sifatlaridir. Demak arab tilida sifatlar uch o‘zakli so‘zlardan maxsus qoliplar orqali
yasalar ekan, o‘zbek tilida esa sifatlar tarkibiga ko‘ra tub va yasama bo‘lib, yasama
sifat so‘z yasovchi qo‘shimchalarni qo‘shish orqali yasaladi, arab tilida sifat
aniqlanmishdan keyin, o‘zbek tilida esa aniqlanmishdan oldin keladi. Arab tilida
sifatlar ham otlar kabi jins, son va holat kategoriyasiga ega. O‘zbek tilida esa jins va
ikkilik son kategoriyalari mavjud emas. Sifatning birlik shakli ham, ko‘plik shakli ham
bo‘lmaydi. O‘zbek tilidan farqli ravishda arab tilida sifatlar kelishik qo‘shimchalarini
otlar kabi qabul qiladi. Arab tilida esa sifatlarning ma’lum o‘rinda qanday holatda,
jinsda, sonda, kelishikda kelishi ularning gapdagi vazifasi va boshqa gap bo‘laklari
bilan munosabatlariga bog‘liq bo‘lar ekan.

---

References

Abdulaziz Mansur. Qur'oni karim ma'nolarining tarjimasi. – Toshkent: Toshkent

islom universiteti, 2001. – 617 b.

Ibrohimov N., Yusupov M. Arab tili grammatikasi. 1 jild. – Toshkent:

O‘zbekiston Milliy Ensiklopediyasi, 1997. – 452 b.

Ibrohimov N., Yusupov M. Arab tili grammatikasi. 2 jild. – Toshkent: G‘afur

G‘ulom, 2004. – 645 b.

Qosimxonov B., Lutfullaev H., Islamov Sh. O‘zbek tilidagi toshbosma kitoblar

katalogi. 1-jild. – Toshkent, 2014. – 367 b.