Yuklab olish/Download/Скачатъ
Published
2023-12-05
Section
Articles
How to Cite
TUPROQ MUHITI OMILLARIGA ORGANIZMLARNI MOSLANISHINI O’RGANISH
XULKAROY KARIMOVA HUSANJON QIZI
Keywords: Kalit so’zlar: Vulqon otilishi jarayonida hosil bo‘lgan tuproqlar, tog‘ tuproqlari, tuproq eroziyasi, antropogen tuproqlar, tuproqning pestitsidlar va og‘ir metallar bilan ifloslanish.
Abstract
Mazkur maqolada tuproqshunoslik qadimgi davrlardan rivojlanib kelayotgan tabiiy fanlardan biri bo‘lib, insoniyat tarixiy taraqqiyoti bilan chambarchas bog‘liqdir. Tuproq qoplami yer yuzidagi biogen qobiqdan tashkil topgan alohida mahsulot bo‘lib, u quruqlik va suv havzalarini o‘rab olgan. Tog‘ jinslarining (litosferaning) yer yuzasidagi qismi tirik jonivorlar, atmosfera va gidrosfera omillari ta’sirida o‘zgarib, tuproq qoplamini hosil qiladi. Tuproq qoplami o‘simlikning o‘sishi va rivojlanishi, tirik jonivorlarning yashashi biomahsulotning shakllanishi hamda planetadagi geofizik va biogeokimyoviy jarayonda faol ishtirok etadi. Akademik V.I.Vernadskiy tuproqni yer kurrasining foydali va unumdor zontidir deb ataydi. Tuproq qoplami yuqorida aytib o‘tilganidek, yer qobig‘ining tarkibiy qismidagi, litosferadagi geofizik o‘zgarishlar, atmosfera, gidrosfera va biosferaning o‘zaro munosabatidan vujudga kelgan mahsulotdir.
References
Abdullayev X.A. O‘zbekiston tuproqlari. –T.: TashGU nashriyoti, 1973.
Abdullayev X.A., Tursunov L.T. Tuproqshunoslik asoslari. –T.: TashGU nashriyoti,, 1975.
Boboxo‘jayev I.P., Uzoqov P.U. Tuproqshunoslik. –T.: “Mehnat” nashriyoti. 1995. 511 b.
Ковда В.А., Розанов Б.Г. Почвоведение. 1,2 часть. -М.: Изд-во “Высшая школа”, 1988. 367 с. (2-том 399 с.)
Кауричев И.С. Почвоведение. Изд-во “Колос”, -М.: 1982. 718 с.
Ковда В.А. Основы учения о почвах. 1,2 т. -М.: Изд-во “Наука”, 1972. 446 с (2-том 467 с.)
Кононова М.М. Органическое вещество почвы. -М.: Изд-во “Наука”, 1963.
Крупенников И.А. История почвоведения. -М.: Изд-во “Высшая школа”. 1987.
Pankov M.A. Tuproqshunoslik, -T.: “O‘qituvchi” nashriyoti, 1965.
.Почвы Узбекской ССР. 1 т. Т.:Изд-во “ФАН”, 1949. 337 с.
