Ta'lim innovatsiyasi va integratsiyasi

TAFAKKUR TUSHUNCHASINING METODOLOGIK ASOSLARI VA O’ZIGA XOS XUSUSIYALARI

Nuriddinova Madinaxon

Keywords: Kalit so’zlar: tafakkur, analiz, sintez, Abstraksiya, tafakkurning ixchamligi va tezligi, determinizm.

---

Abstract

Tafakkur tushunchasining mohiyati metodologik jihatdan tahlil qilinib, uning boshqa tafakkur shakllari bilan o'zaro aloqadorligi va shaxs kamolotidagi o'rni asoslab berilgan. Shuningdek, ushbu tafakkur shaklining o'ziga xos bo'lgan jihatlari aniqlashtirilib, uni rivojlantirishning usul va uslublari ko'rsatilgan. tafakkur tushunchasining metodologik asoslarini unga tegishli bo'lgan bir nechta izoh yoki xulosalar orqali to'liq aniqlab yoki ifodalab bo'lmaydi. Shuning uchun uning keng qamrovli va murakkab sturukturaga, obyektiv va subyektiv xarakterga ega ekanligini inobatga olish lozim. Ilmiy-pedagogik izlanishlarimiz  tafakkurning quyidagi jihatlar bilan uzviy aloqadorlikda va dialektik birlikda ekanligini ko'rsatmoqda:- tafakkur, bu mustaqil, mantiqiy xatosiz fikrlash va fikr yuritish, turli fikrlardagi kuchli hamda zaif tamonlarni ko'ra olish, ularni to'g'ri baholay olish qobilyatlarini o'zida mujassam etadi;-  tafakkur - voqealarni, fikrlar, dalillar, munosabatlar to'g'riligini baholash, ongli tanlov qilish, bahslashish uchun tegishli savollarni shakllantirish, dalillar va fikrlarni farqlay olish qobilyatiga asoslangan holda fikr yuritish orqali yangi yechimlar, tahlil qilish mezonlarini topish, taxminlarni tasdiqlovchi dalillarni aniqlash, ular orasida mantiqiy aloqalarni o'rnatish faoliyatini nazarda tutadi;- tafakkur - oqilona, refleksiv fikrlash bo'lib, nimaga ishonish yoki qanday harakatlarni amalga oshirish lozimligini ruyobga chiqaruvchi omil;- tafakkur - shaxs tamonidan ifoda etilgan fikrlari yoki uning xulq-atvori va u haqidagi umumqabul qilingan me'yorlar hamda o'z g'oyalari, ta'savvurlari orasidagi nomutanosibliklarini ko'ra bilish qobilyati, nazariyadagi haqiqat yoki yolg'onligini anglash, ba'zi fikrlarni rad etish uchun tahlil qilish,isbotlash orqali ularga javob berish hamda yo'naltira olish qobilyati;-  tafakkur - bu mahoratdir;

---

References

“ Словарь по истории психологии”,

A.V.Ivanovskiy , – “Umumiy psixologiya” , 1992-yil

Лебедев А. В. – “ПАРМЕНИД” . Новая философская энсиклопедия 2-fevral 2012-yildagi asl nusxasidan

www.wikipedia. Uz

P. I. Ivanov - “Umumiy psixologiya” , 1972-yil.

A. N. Leontov – “Проблем развития психика”

www.ziyonet.uz

“Psixologiya va uning tarixi”, “Psixologiya”,

“Tafakkur”, “Insonlar psixikasi”, “ Amaliy psixologiya “

“ Новая психологии “.

Nishonov Z., Alimbayeva Sh. Psixologik ong va tafakkur. □ Toshkent: Yangi avlod, 2005. □ 153 b.

Akromov F., Lutfullayeva N.Pedogogik psixologiya: ma^ruzalar to'plami. □ Toshkent: TDIU, 2005. □ 200 b.

□ URL: https://ziyo.com/docs/- 4417140(murojaat sanasi:25.05.2023)

Shoumarov G'. Ijodkorlikda psixologik tafakkur: ilmiy maqola. □ Buxoro: Xabarchi nashriyot, 1026. □ 26 b.

Wolfe T. Creativity in different spheres: Learning among the Creativity of New York. □ Colorado: Hardown UP, 1986. — 177 b.

Orno. H^og/Pyc ranngaH Ohhm^oh CanHMOB // ^axoH aga6HeTH. — 2021. — 292 6.

Mamatov A. - Zamonaviy lingvistika. Toshkent, 2018.

Mahmudov N. Tilning mukammal tadqiqi yo'llarini izlab...// O'zbek tili va adabiyoti. - Toshkent, 2012. - № 5.

Сабитова З.К. Лингвокультурология: учебник. - М.: Флинта: Наука, 2013.

O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoyevning "O'zbekiston Respublikasi Oliy ta'lim tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to'g'risida"gi 08.10.2019 yildagi PF-5847- sonli Farmoni

Терлецкая Л. Критическое мышление как средство развития умений учащихся анализировать и применять информацию / Терлецкая Л. - Материалы международной научно-практической конференции «Развитие навыков критического мышления». 2012.

Хачумян Т. И. Понятие "критическое мышление" и его сущность в психолого-педагогической науке / Хачумян Т. И. // Теоретические вопросы культуры, образования и воспитания: сб. наук. пр. Вып. 24, часть 2. - Киев: Издательский центр КНЛУ, 2003.

Теплов Б. М. Избранные труды в 2-х т. / Б. М. Теплов. - Педагогика, 1985, Т. 2. - 328 c.

Дайана Халпери. Психология критического мышления. -Санкт-Петербург, Луч, 2000.-147с

Джени Стил, Керт Мередис, Чарльз Темпл. Проект: Чтение и письмо для развития критического мышления. Пособие 1-7. Бишкек, 2000.-235 с.

G'oziyev E. G'. Tafakkur psixologiyasi -Toshkent: O'qituvchi, 1994,-292 b

Кочерга А. В. Взаимосвязь мышления, чувств и воображения в развитии критичности человека / В. Кочерга. Автореф. дис. канд. психол. наук : 19.00.01 Ин-т психологии им. Костюка АПН Украины. - М., 2003.

Mansurjonovich, J. M. (2022). METHODOLOGICAL FOUNDATIONS FOR IMPROVING THE CONTENT OF TRAINING FUTURE ICT TEACHERS IN THE CONDITIONS OF DIGITAL TRANSFORMATION OF EDUCATION. АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ СОВРЕМЕННОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ, 9

Juraev, M. M. (2021). Pedagogical conditions for the development of vocational education through interdisciplinary integration into the vocational education system. In НАУКА, ОБРАЗОВАНИЕ, ОБЩЕСТВО: АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ, ДОСТИЖЕНИЯ И ИННОВАЦИИ (pp. 110-112).

Mansurjonovich, J. M. (2021). Experience Of Cambridge Curricula In Ensuring The Continuity Of Curricula In The Field Of "Computer Science And Information Technology" In The System Of Professional Education. The American Journal of Interdisciplinary Innovations and Research, 3(11), 26-32.